Zasady Budżetu Obywatelskiego Opola
Zasady przygotowania i realizacji budżetu obywatelskiego w Opolu
- Uchwała nr VI/110/19 Rady Miasta Opola z dnia 28 lutego 2019 r. w sprawie określenia zasad przygotowania i realizacji budżetu obywatelskiego w Opolu (Dz. Urz. Woj. Op. z 3 września 2020 r. poz. 2449);
- Uchwała nr XXXIX/777/21 Rady Miasta Opola z dnia 29 kwietnia 2021 r. zmieniająca uchwałę w sprawie określenia zasad przygotowania i realizacji budżetu obywatelskiego w Opolu (Dz. Urz. Woj. Op. z 29 kwietnia 2021 r. poz. 1274)
- Uchwała nr VI/89/24 Rady Miasta Opola z dnia 26 września 2024 r. zmieniająca uchwałę w sprawie określenia zasad przygotowania i realizacji budżetu obywatelskiego w Opolu (Dz. Urz. Woj. Op. z 26 września 2024 r. poz. 2465)
Miasto Opole aktywnie uczestniczy w rozwoju aktywności obywatelskiej jego mieszkańców. Wyrazem tego jest między innymi budżet obywatelski organizowany każdego roku. Jego celem jest zwiększenie aktywności mieszkańców i ich partycypacji w podejmowaniu decyzji dotyczących rozwoju Opola oraz budowanie poczucia współodpowiedzialności za całą wspólnotę. Miasto w ten sposób rozpoznaje potrzeby swoich mieszkańców, zaspokaja je oraz upowszechnia wiedzę o zadaniach realizowanych ze środków publicznych. Jest to najlepszy i najbardziej efektywny sposób na budowanie zaufania mieszkańców do władz Miasta Opola, niezbędnego dla szybkiego rozwoju Opola.
Rozdział 1
Postanowienia ogólne
§1. Ilekroć w niniejszych Zasadach jest mowa o:
- Mieście - należy przez to rozumieć Gminę Opole, będącą miastem na prawach powiatu;
- mieszkańcu - należy przez to rozumieć osobę zamieszkującą na terenie Miasta;
- ogólnodostępności - należy przez to rozumieć otwartość i powszechność Projektu, z których nieodpłatnie korzystać będą mieszkańcy Opola;
- Prezydencie - należy przez to rozumieć Prezydenta Miasta Opola;
- Projekcie - należy przez to rozumieć zadanie zgłoszone do budżetu obywatelskiego;
- Rejonie BO – należy przez to rozumieć jedną dzielnicę lub grupę dzielnic;
- Wnioskodawcy - należy przez to rozumieć mieszkańca Opola składającego Projekt;
- Zasadach - należy przez to rozumieć Zasady przygotowania i realizacji budżetu obywatelskiego w Opolu;
- Zespole ds. BO - należy przez to rozumieć Zespół ds. Budżetu Obywatelskiego oraz Inicjatywy Lokalnej.
§ 2. Budżet Obywatelski stanowi całokształt działań podejmowanych w związku z Projektami zgłoszonymi i wybranymi w trybie i na zasadach określonych w niniejszej uchwale.
§ 3. Projekty wybrane w danym roku w trybie i na zasadach określonych w niniejszych Zasadach zostaną wpisane do budżetu Miasta na rok następny, z zastrzeżeniem § 12 ust. 1 pkt 1 Zasad.
§ 4. Działania związane z realizacją Budżetu Obywatelskiego będą podejmowane zgodnie z harmonogramem, opracowanym i podanym do publicznej wiadomości przez Prezydenta w Biuletynie Informacji Publicznej Miasta Opola oraz w oficjalnym serwisie internetowym Miasta Opola www.opole.pl.
§ 5. Osobami uprawnionymi do zgłaszania Projektów, udzielania poparcia zgłaszanym Projektom, a także głosowania są mieszkańcy.
§ 6.
- Zgłaszanie Projektów, ich poparcie, składanie odwołań oraz głosowanie nad Projektami następuje wyłącznie poprzez dedykowaną platformę internetową, którą organizuje Prezydent.
- Datą wpływu Projektu, odwołania lub datą głosowania jest data zatwierdzenia dokonania czynności przez dedykowaną platformę internetową.
- Projekty są ewidencjonowane według kolejności ich zgłoszeń.
§ 7. Z tytułu zgłoszenia Projektu Wnioskodawca nie uzyskuje prawa do jego realizacji. Wybór wykonawcy Projektu jest dokonywany zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.
Rozdział 2
Wymogi zgłaszanych Projektów
§ 8.
- Zgłaszanym Projektem może być każdy pomysł o charakterze inwestycyjnym albo nieinwestycyjnym, mający wpływ na rozwój Miasta i zaspokojenie potrzeb jego mieszkańców i spełniający wymóg ogólnodostępności.
- Projektem o charakterze inwestycyjnym jest Projekt obejmujący remont, budowę, modernizację, przebudowę, rozbudowę lub adaptację elementu infrastruktury (obiektów), który powinien być zobrazowany w szczególności na mapach, fotografiach, wizualizacjach, rysunkach lub szkicach.
- Projekt o charakterze nieinwestycyjnym to Projekt obejmujący zadanie, mające charakter w szczególności prospołeczny i mający na celu podniesienie jakości życia mieszkańców, z wyłączeniem bieżącej administracyjnej działalności podmiotów.
§ 9.
- Zgłaszany Projekt musi być:
- zgodny z powszechnie obowiązującym prawem;
- realizowany wyłącznie na terenie stanowiącym własność Miasta, z zastrzeżeniem § 10 Zasad;
- ogólnodostępny dla mieszkańców;
- możliwy do wykonania w jednym roku budżetowym, z zastrzeżeniem § 12 ust. 1 pkt 1 Zasad;
- o ile to możliwe – zgodny z zasadami uniwersalnego projektowania.
- Roczne koszty utrzymania Projektu inwestycyjnego nie mogą przekroczyć 30% ogólnych kosztów jego realizacji, z zastrzeżeniem § 12 ust. 1 pkt 2 Zasad.
- Zgłaszany Projekt wymaga poparcia 20 mieszkańców Opola, udzielonego w terminie do 7 dni po zakończeniu naboru projektów.
§ 10.
- Projekty inwestycyjne, realizowane na terenie sołectw przyłączonych do Miasta z dniem 1 stycznia 2017 r. zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 19 lipca 2016 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta oraz zmiany nazwy gminy (Dz. U. z 2016 r. poz. 1134), w wyniku których powstaną części składowe nieruchomości – będą realizowane tylko wtedy, gdy nieruchomość ta zostanie przekazana na własność Miasta w trybie art. 44 pkt 2 ustawy o samorządzie gminnym, chyba że gmina będąca właścicielem nieruchomości wyrazi na piśmie zgodę na realizację zadania na swojej nieruchomości jeszcze przed jej przekazaniem na własność Miasta, a następnie zawrze stosowną umowę użyczenia lub aneks do istniejącej już umowy użyczenia, w których strony umowy uregulują sposób rozliczenia nakładów na inwestycję po wygaśnięciu umowy użyczenia lub prawo do usunięcia budowli oraz obiektu małej architektury
- Budowle, które nie są trwale związane z gruntem, będące przedmiotem Projektu oraz obiekty małej architektury zakupione w ramach zadania i zainstalowane w nieruchomościach, o których mowa w ust. 1, użyczonych Miastu po zmianie granic w dniu 1 stycznia 2017 r. stanowią własność Miasta.
- Projekt inwestycyjny może być realizowany w granicach Miasta Opola na drogach innych niż gminne, jeżeli dana nieruchomość drogowa znajduje się w zarządzie trwałym Miejskiego Zarządu Dróg w Opolu.
- Możliwa jest realizacja Projektów na terenach przedszkoli i szkół publicznych należących do Miasta, wyłącznie za zgodą dyrektora tej placówki, której Projekt dotyczy.
§ 11. W ramach Budżetu Obywatelskiego nie mogą być zgłaszane Projekty:
- których koszty realizacji przekraczają kwoty ustalone w Zasadach;
- sprzeczne z przyjętą strategią rozwoju Miasta oraz z innymi programami obowiązującymi w Opolu;
- sprzeczne z obowiązującym w Mieście prawem miejscowym, w szczególności miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego oraz innymi uchwałami Rady Miasta, a także zarządzeniami Prezydenta;
- naruszające prawa osób trzecich, w tym ochronę dóbr osobistych;
- naruszające powszechnie przyjęte normy moralne i społeczne, a w szczególności takie, które zawierają treści uznawane powszechnie za: naganne, obsceniczne, obraźliwe, wulgarne;
- dla których Wnioskodawca nie określił lokalizacji dla Projektów inwestycyjnych;
- o charakterze komercyjnym;
- realizowane na obiektach sportowych, w tym należących do klubów sportowych;
- realizowane na obiektach ochotniczych straży pożarnych, a także dotyczące wszelkich zakupów na rzecz ochotniczych straży pożarnych;
- realizowane w placówkach służby zdrowia, jeżeli mają charakter inwestycyjny;
- polegające wyłącznie na wykonaniu dokumentacji technicznej;
- polegające na zakupie nieruchomości;
- dotyczące terenów, które zostały przewidziane do sprzedaży w ramach prowadzonej gospodarki nieruchomościami na terenie Miasta.
§ 12.
- W sytuacjach szczególnych Prezydent może wyrazić zgodę na:
- wydłużenie realizacji Projektu poza rok budżetowy, w którym zostało ono złożone;
- przekroczenie maksymalnych kosztów rocznego utrzymania Projektu;
- na odstąpienie od warunku, o którym mowa w § 11 pkt 9 Zasad.
- Uprawnienia, o których mowa w ust. 1, Prezydent realizuje na podstawie uzasadnionego podania Wnioskodawcy.
§ 13. Nie można zgłaszać tego samego Projektu jednocześnie do obu kategorii, o których mowa w § 17 ust. 1 Zasad.
§ 14. Projekt złożony przez osobę niepełnoletnią wymaga zgody opiekuna prawnego.
§ 15. Wnioskodawca może zgłosić dowolną liczbę Projektów do Budżetu Obywatelskiego. Każdy Projekt składany jest odrębnie.
§ 16. Prezydent podaje do publicznej wiadomości informację o zgłoszonych Projektach w sposób określony w § 4 Zasad.
Rozdział 3
Zasady podziału środków
§ 17.
- Projekty realizowane są w kategorii ogólnomiejskiej i dzielnicowej.
- W celu równomiernego rozłożenia inwestycji na terenie Miasta oraz zachęcania do współpracy mieszkańców Opola, a także tworzenia lokalnych strategii i partnerstw środki na Projekty dzielnicowe dzielone są według Rejonów BO.
§ 18.
- Projekty ogólnomiejskie służą wszystkim mieszkańcom Miasta, co oznacza, że dotyczą one potrzeb mieszkańców więcej niż jednego Rejonu BO i spełniają przynajmniej jedno z poniższych kryteriów:
- szacunkowy koszt realizacji, po ocenie merytorycznej, przekracza w odniesieniu do pojedynczego Projektu, łączną kwotę środków przeznaczonych na Projekty w Rejonie BO, w którym będzie realizowany Projekt;
- dotyczą mieszkańców więcej niż jednego Rejonu BO;
- miejsce ich realizacji jest przypisane do więcej niż jednego Rejonu BO.
- Projekty dzielnicowe, służą mieszkańcom dzielnic, ze szczególnym uwzględnieniem mieszkańców dzielnic w danym Rejonie BO, realizowane w ramach środków wydzielonych dla tych Rejonów BO.
- Prezydent, po zasięgnięciu opinii Zespołu ds. BO, może zmienić kategorię Projektu.
§ 19. Prezydent w drodze zarządzenia ustali:
- podział Opola na Rejony BO;
- minimalne i maksymalne kwoty przeznaczone na Projekt w danej kategorii oraz wysokość i podział środków na budżet obywatelski w danym roku;
- minimalne i maksymalne kwoty przeznaczone na Projekt o charakterze inwestycyjnym i nie inwestycyjnym.
§ 20.
- Jeśli po wyłonieniu w drodze głosowania zwycięskich Projektów pozostaną niewykorzystane środki z danej kategorii Prezydent tworzy pulę środków rezerwowych.
- O przeznaczeniu środków z puli rezerwowej decyduje Prezydent, po zasięgnięciu opinii Zespołu ds. BO, uwzględniając wyniki przeprowadzonego głosowania nad Projektami oraz możliwości finansowych budżetu Miasta w danym roku.
§ 20a. Jeżeli w wyniku szczególnych sytuacji w trakcie realizacji Projektu pozostaną wolne środki finansowe mogą one zostać wydatkowane na inne zadanie wybrane w ramach budżetu obywatelskiego. O przeznaczeniu tych środków decyduje Prezydent.
§ 21. Do realizacji kwalifikuje się Projekty, na które oddano najwięcej głosów odrębnie dla danej kategorii, z uwzględnieniem § 36 Zasad.
Rozdział 4
Zasady oceny projektów
§ 22.
- Projekty podlegają ocenie formalnej i merytorycznej, dokonywanej przez Prezydenta.
- W przypadku braków formalnych Projektu Prezydent za pośrednictwem dedykowanej platformy internetowej informuje Wnioskodawcę o konieczności ich usunięcia w terminie 3 dni, pod rygorem odrzucenia Projektu.
- W przypadku wątpliwości co do kosztów Projektu i etapów jego realizacji lub stwierdzonych błędów merytorycznych Prezydent za pośrednictwem dedykowanej platformy internetowej informuje Wnioskodawcę o konieczności dokonania korekty w terminie 3 dni, pod rygorem odrzucenia Projektu.
- Ocena formalna Projektu obejmuje ocenę czy koszty Projektu nie przekraczają kwot ustalonych zgodnie z § 19 ust. 2 - 3 Zasad oraz czy Projekt:
- został złożony we właściwym terminie zgodnie z harmonogramem, o którym mowa w § 4 zasad oraz przez dedykowaną platformę internetową, zgodnie z § 6 ust. 1-2 Zasad;
- został złożony przez uprawnione osoby, o których mowa w § 5 i 14 Zasad;
- zawiera wymagane zgody, o których mowa w § 10 ust. 1 i 4 Zasad;
- zawiera wymagane poparcie, o którym mowa w § 9 ust. 3 Zasad;
- właściwie określa charakter zadania, zgodnie z założeniami w § 8 ust. 2-3 Zasad;
- nie narusza praw osób trzecich ani dóbr osobistych, zgodnie z § 11 pkt 4 Zasad;
- nie narusza norm moralnych i społecznych zgodnie z § 11 pkt 5 Zasad.
- Ocena merytoryczna Projektu obejmuje:
- ocenę, czy zgłaszany Projekt ma wpływ na rozwój Miasta i zaspokojenie potrzeb jego mieszkańców, o czym mowa w § 8 ust. 1 Zasad;
- ocenę czy Projekt jest zgodny z powszechnie obowiązującym prawem, ogólnodostępny dla mieszkańców, możliwy do wykonania w jednym roku budżetowym i zgodny z zasadami uniwersalnego projektowania, zgodnie z § 9 ust. 1 Zasad;
- ocenę czy roczne koszty utrzymania Projektu inwestycyjnego nie przekraczają 30% ogólnych kosztów jego realizacji, zgodnie z § 9 ust. 2 zasad;
- ocenę czy Projekt nie podlega wykluczeniu na podstawie § 11 pkt 2-3 oraz pkt 6-11
- ocenę, czy Projekt spełnia kryteria Projektu ogólnomiejskiego albo dzielnicowego, zgodnie z § 18 ust. 1 - 2 Zasad;
- analizę finansową Projektu zgodnie z wymogami określonymi w Zasadach oraz w powszechnie obowiązującym prawie, obejmującą w szczególności możliwości zabezpieczenia w latach następnych ewentualnych kosztów powstałych w wyniku realizacji Projektu, w tym kosztów utrzymania;
- wykonalność techniczną Projektu.
§ 23.
- W przypadku zastrzeżeń, co do możliwości realizacji Projektu, także odnośnie jego lokalizacji Prezydent wskazuje możliwe rozwiązanie alternatywne, które wymaga zgody Wnioskodawcy.
- Zmiana lokalizacji Projektu dzielnicowego jest możliwa jedynie w granicach danego Rejonu BO.
- Każdy Projekt może zostać zmieniony na etapie jego oceny merytorycznej, jeżeli Prezydent uzna celowość dostosowania Projektu do możliwości jego realizacji. Każda zmiana Projektu wymaga zgody Wnioskodawcy.
- W sytuacji zgłoszenia dwóch i więcej Projektów o podobnym zakresie przedmiotowym lub lokalizacji, dopuszcza się możliwość ich połączenia oraz poddanie pod głosowanie jako jeden Projekt, po uzyskaniu za pośrednictwem dedykowanej platformy internetowej zgody zainteresowanych Wnioskodawców, przedłożonej Prezydentowi.
- W przypadku braku kontaktu z Wnioskodawcą, po 3 udokumentowanych nieudanych próbach kontaktu z Wnioskodawcą w zakresie proponowanych zmian we wniosku – do wprowadzenia tych zmian, po upływie 3 dni od daty ostatniego kontaktu, zgoda Wnioskodawcy nie jest wymagana.
§ 24.
- 1. Szacunkowy koszt zgłaszanego do Budżetu Obywatelskiego Projektu niemoże przekroczyć, po ocenie merytorycznej, kwoty określonej w zarządzeniu, o którym mowa w § 19 pkt 2 Zasad.
- (uchylony)
- Projekt ogólnomiejski, którego szacunkowy koszt, po ocenie merytorycznej nie będzie odpowiadał kwocie ustalonej dla tej kategorii Projektów może zostać zmieniony przez Wnioskodawcę, tak, by mieścił się on w limitach przyznanych dla Projektów ogólnomiejskich.
- Projekt dzielnicowy, którego szacunkowy koszt, po ocenie merytorycznej, nie będzie odpowiadał kwotom ustalonym dla tej kategorii Projektów, może zostać zmieniony przez Wnioskodawcę, tak by mieścił się on w limitach przyznanych dla Projektów dzielnicowych albo Projekt może zostać zakwalifikowany do kategorii Projektów ogólnomiejskich.
§ 25. Projekty ocenione merytorycznie podlegają opiniowaniu przez Zespół ds. BO.
§ 26. Prezydent podaje do publicznej wiadomości listę Projektów negatywnie ocenionych wraz z uzasadnieniem negatywnej oceny każdego Projektu, w sposób określony w § 4 Zasad.
§ 27.
- Od negatywnej oceny przysługuje Wnioskodawcy prawo do złożenia odwołania.
- Odwołanie składa się do Prezydenta za pośrednictwem dedykowanej platformy internetowej w terminie 7 dni od daty podania do publicznej wiadomości listy, o której mowa w § 26 Zasad.
§ 28. Odwołania opiniowane są przez Zespół ds. BO.
§ 29.
- Decyzje w sprawie odwołań podejmuje Prezydent, biorąc pod uwagę ocenę merytoryczną Projektu oraz opinię Zespołu ds. BO.
- Po zakończonej procedurze odwoławczej, Prezydent tworzy listy Projektów przyjętych do głosowania oraz ostatecznie odrzuconych.
- Lista Projektów ostatecznie odrzuconych zawiera uzasadnienie negatywnej oceny każdego Projektu.
- Listy, o których mowa w ust. 2, Prezydent podaje do publicznej wiadomości w sposób określony w § 4 Zasad.
Rozdział 5
Zespół ds. BO
§ 30.
- Prezydent powołuje w drodze zarządzenia na okres swojej kadencji Zespół ds. Budżetu Obywatelskiego, składający się z:
- przedstawicieli Prezydenta (2 osoby);
- przedstawicieli Klubów Radnych Rady Miasta (z każdego klubu radnych po 1 osobie);
- przedstawicieli rad dzielnic (5 osób);
- liderów lokalnych wskazanych przez Prezydenta (3 osoby);
- przedstawicieli samorządu studenckiego opolskich uczelni, wyłonionych w drodze losowania publicznego (1 osoba);
- przedstawicieli Rady Seniorów w Opolu wskazanych przez tę Radę (1 osoba);
- przedstawicieli Młodzieżowej Rady Miasta wskazanych przez tę Radę (1 osoba);
- mieszkańców Opola zgłaszających swój udział w pracach Zespołu, wyłonionych w drodze losowania publicznego (3 osoby);
- przedstawicieli Opolskiej Rady Działalności Pożytku Publicznego - reprezentantów sektora pozarządowego (1 osoba).
- Prezydent w zarządzeniu, o którym mowa w ust. 1, wskazuje przewodniczącego Zespołu.
- Zmiany w składzie Zespołu dokonuje się w trybie właściwym dla jego powołania.
§ 31.
- Zespół jest podmiotem opiniodawczo-doradczym Prezydenta.
- Do obowiązków Zespołu należy:
- opiniowanie Projektów i odwołań;
- przedstawianie Prezydentowi wykazu projektów rekomendowanych do umieszczenia na liście do głosowania mieszkańców oraz wykazu projektów odrzuconych z podaniem uzasadnienia;
- przedstawianie Prezydentowi rekomendacji dotyczących kolejnych edycji budżetu obywatelskiego w Opolu;
- przestrzeganie zasad ochrony danych osobowych.
§ 32. Zespół pracuje na posiedzeniach organizowanych przez Prezydenta według trybu, określonego przez Prezydenta w odrębnym zarządzeniu.
Rozdział 6
Głosowanie nad Projektami
§ 33.
- Głosowanie odbywa się za pośrednictwem dedykowanej platformy internetowej, również w zorganizowanych na terenie Miasta punktach do głosowania.
- Głosowanie odbywa się w terminie ustalonym przez Prezydenta i podanym do publicznej wiadomości w harmonogramie, o którym mowa w § 4 Zasad.
- Głosowanie trwa nie mniej niż 7 dni.
§ 34.
- Głosowanie jest możliwe z dowolnego komputera lub na stanowisku pomocy elektronicznego oddania głosu, zorganizowanego przez Prezydenta.
- Osoby obsługujące stanowisko pomocy elektronicznego oddania głosu są uprawnione do wyjaśniania zasad głosowania i udzielania pomocy w celu oddania prawidłowego głosu, bez ingerencji w wybór Projektów.
§ 35. Uprawnionymi do głosowania są mieszkańcy, którzy głosują maksymalnie na 1 Projekt w każdej kategorii.
§ 36.
- W drodze wyłaniania zwycięskich Projektów, uznanie wyniku głosowania wymaga uzyskania przez Projekt progu poparcia co najmniej 150 osób głosujących.
- (uchylony)
§ 36a.
- Jeżeli w wyniku głosowania kilka Projektów otrzyma taką samą liczbę głosów i liczba ta będzie kwalifikowała Projekty do realizacji, o wyborze wniosku do realizacji decyduje Prezydent po zasięgnięciu opinii Zespołu ds. BO.
- Jeżeli w drodze głosowania zostaną wyłonione jako zwycięskie Projekty realizowane w tej samej lokalizacji, ale wzajemnie wykluczające się, do realizacji przechodzi Projekt, który otrzymał największą liczbę głosów.
§ 37. Wyniki glosowania podawane są do publicznej wiadomości w sposób określony w § 4 Zasad.
§ 38. Po 3 miesiącach od dnia ogłoszenia wyników głosowania do publicznej wiadomości wygasają wszelkie roszczenia dotyczące zgłaszania Projektów, ich weryfikacji i głosowania.
Rozdział 7
Realizacja Projektów i sprawozdawczość
§ 39. Projekty realizują właściwe komórki organizacyjne Urzędu Miasta Opola lub miejskie jednostki organizacyjne, zgodnie z uchwałą w sprawie przyjęcia budżetu Miasta.
§ 40. Po zakończeniu każdego kwartału roku kalendarzowego Prezydent podaje do publicznej wiadomości w sposób określony w § 4 Zasad informację o etapie realizacji Projektów.
§ 41. Po zakończeniu roku kalendarzowego Prezydent podaje do publicznej wiadomości w sposób określony w § 4 Zasad informację o realizacji Projektów.